چو ايران نباشد تن من مباد
بدین بوم و بر زنده یک تن مباد

محققان و پژوهشگران از دیدگاه‌های متعددی اقدام به تقسیم‌بندی دوران زندگی انسان کرده‌ اند. در اینجا برای مطالعه بهتر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

طبق نظریه گوردون چایلد جامعه شناس انگلیسی زندگی انسان بر اساس نوع معیشت تقسیم گشته است:

دوران جمع آوری غذا(دوران شکار)

دوران تولید غذا
آغاز کشاورزی و دامپروری
استقرار در روستا های اولیه
شهرنشینی

تقسیم بندی نوع دیگر بر اساس استفاده از ابزار:

دوران سنگ
دوران پارینه سنگی
دوران میان سنگی
دوران نوسنگی

دوران فلز
دوران مس و سنگ
دوران مس
دوران مفرغ
دوران آهن

در تطبیق زمانی این دو دسته بندی می‌توان گفت که دوران جمع آوری غذا مقارن با دوران پارینه سنگی و میان سنگی و دوران تولید غذا برابر با دوران نوسنگی تا ذوب مس است و دوران شهرنشینی پس از آن را شامل می شود.

دکتر عزت الله نگهبان پیشکسوت باستان شناسی ایران سیر تکامل بشر را به دوره‌های زیر تقسیم کرده است:

دوران جمع آوری غذا
دوران آغاز کشاورزی
دوران استقرار در روستاها
دوران شهر نشینی
دورانآغاز خط و ادبیات
دوران تاریخی


ایشان دوران آغاز کشاورزی به بعد را در ایران به این شیوه تقسیم نمودند:

قدیم ترین دوران های باستانی ایران(غارهای باستانی ایران)
روستاهای اولیه(قبل از تمدن سیلک)
تمدن سیلک
تمدن چشمه علی
تمدن حصار
تمدن سفال نخودی(جنوب و جنوب غربی ایران)
دوران آغاز شهرنشینی
دوران آغاز خط وادبیات
دوران آغاز تاریخی